Logo
 

Totale en ringvormige zonsverduistering 3 november 2013

Logo

Wie dit jaar een mooie zonsverduistering wil zien, moet er voor naar Afrika. Bijzonder van deze totale eclips is dat hij begint als een ringvormige.

Om 13.50 uur is het Nieuwe Maan. De maan staat in het sterrenbeeld Weegschaal. De maan bevindt zich dan nabij de klimmende knoop van haar baan, en dat betekent dat er ook een zonsverduistering optreedt. Het gaat om een ringvormig-totale zonsverduistering, maar dan een zeer bijzondere. Bij verreweg de meeste ringvormig-totale zonsverduisteringen is langs de centrale lijn de eclips eerst ringvormig, dan totaal, en daarna opnieuw ringvormig. Dit komt doordat de plaatsen nabij het midden van de centrale lijn dichter bij de maan staan, en dat die plaatsen de maan dus iets groter zien dan de plaatsen nabij het begin en nabij het einde van de lijn.

De verduistering van vandaag is langs de centrale lijn eerst ringvormig, wordt dan vlug totaal en blijft totaal tot aan het einde (!). Dit komt omdat de maan in de loop van de eclips steeds dichter bij de aarde komt; zij was in het apogeum (verste punt) op 25 oktober en bereikt op 6 november het perigeum (meest nabije punt) van haar baan.

De centrale lijn begint bij zonsopkomst om 12.05 uur in het westen van de Atlantische Oceaan, op 71 graden westerlengte en 30 graden noorderbreedte. Daar is de eclips ringvormig, met een duur van slechts 4 seconden. Slechts 14 seconden na het begin van de centrale lijn raakt de top van de schaduwkegel van de maan het aardoppervlak, en verandert de eclips dus van ringvormig naar totaal. Terwijl de maanschaduw oostzuidoostwaarts over de Atlantische Oceaan loopt, worden de totaliteitsduur langer en de totaliteitsgordel breder. De langste duur (1 minuut 40 seconden) wordt bereikt op 11 graden westerlengte, in de zee ten zuiden van Liberia; daar is de breedte van de totaliteitsgordel aangegroeid tot 58 km. De totaliteitsgordel loopt dan oostwaarts door Afrika: in Gabon (vlak bij Port Gentil en Lambarene), door Congo-Brazzaville, door Congo-Kinshasa (dicht bij Mbandaka en ten noorden van Kisangani), door het noorden van Uganda (de stad Gulu ligt in de totaliteitszone), door het noorden van Kenia en het zuiden van Ethiopië, om bij zonsondergang te eindigen om 15.28 uur in Somalië, op 47 graden oosterlengte en 7 graden noorderbreedte. Hier is de totaliteitsduur nog maar één seconde.

kaart eclips november 2013

Bovenstaande figuur toont het zichtbaarheidsgebied van de eclips. De lange, smalle strook in het midden is het gebied waarin de eclips ringvormig zal zijn. Aan weerszijden ervan - ten noorden en ten zuiden - is er een veel breder gebied waar de verduistering gedeeltelijk is. De noordelijke grens van dit gebied loopt over Zuid-Europa. Daar zal men zich tevreden moeten stellen met een kleine gedeeltelijke verduistering. In de Benelux is niets van de verduistering te zien. De streepjeslijnen verbinden de plaatsen waarvan de grootte van de eclips respectievelijk 80, 60, 40 en 20 procent bedraagt (vertrekkend van de centrale lijn, noordwaarts en zuidwaarts ervan). Bijvoorbeeld, op de streepjeslijn die over Maroko loopt, is de grootte 20%. In de twee ovale gebieden is slechts een deel van de eclips te zien. In het linker ovaal ziet men het einde van de eclips doch niet het begin: de zon komt er in de loop van de verduistering op. In het rechter ovaal, daarentegen, is wel het begin van de verduistering te zien, maar niet het einde, omdat de zon er tijdens de verduistering ondergaat. De ongeveer noord-zuid gerichte lijn, die het linker ovaal in twee vrijwel gelijke delen verdeelt, is de curve 'maximum bij zonsopkomst': op die lijn gebeurt het maximum van de verduistering precies op het moment van zonsopkomst. De vrijwel noord-zuid gerichte lijn die het rechter ovaal in twee helften verdeelt, is de curve 'maximum bij zonsondergang'. (Bron: Sterrengids 2013)

Wie op reis wil om deze eclips te zien, kan waarschijnlijk het beste Kenia of Uganda als bestemming kiezen, waar de eclips kort voor zonsondergang plaatsvindt. Deze landen zijn voor toeristen het beste te bereizen. Meer informatie over deze eclips staat op de NASA eclipssite.

Enkele Nederlandse reisorganisaties organiseren ook reizen naar deze eclips. O.a. Djoser organiseert reizen.

Online kijken

Deze eclips is waarschijnlijk ook weer online o.a. te bekijken. Kijk hier later voor adressen.


Website ontwikkeling: Edwin Mathlener
© 1999-2013 Stichting 'De Koepel'