Gedeeltelijke zonsverduistering 25 oktober 2022

Op 25 oktober 2022 was in bijna geheel Europa een gedeeltelijke zonsverduistering te zien. De grootte van deze verduistering was met circa 33% in ons land niet heel groot, maar natuurlijk riepen we iedereen op om vooral te gaan kijken, want het is altijd weer bijzonder om mee te maken. Dit keer was het redelijk helder (tussen de wolken) en het was herfstvakantie in grote delen van het land. Op Sonnenborgh - museum & sterrenwacht, maar ook elders, leidde dit tot grote bezoekersaantallen.

Veel ouders met jonge kinderen grepen deze kans aan om te komen kijken. En diverse media (o.a. NOS, RTV Utrecht) liepen rond om het publiek te vragen wat ze er van vonden. Een stukje zonnnefilterfolie, uitgeleend aan de NOS-cameraman, bleek uiteindelijk rond gegaan te zijn langs diverse andere camera's.

Op Sonnenborgh - museum & sterrenwacht is het mogelijk om met diverse witlicht en H-alfa kijkers naar de zon te kijken. Vanwege de drukte werden niet alleen de kijkers in de koepels gebruikt, maar stonden er ook kleinere kijkers in de tuin om de vele bezoekers naar de verduistering te laten kijken. (Foto: Edwin Mathlener)

Foto van de gedeeltelijke zonsverduistering van 25 oktober 2022 gemaakt door Hans Hagebout

Hans Hagebout stuurde ons deze foto van de gedeeltelijk verduisterde zon, waar de wolken voorbij jagen. Zo zagen de meeste mensen in Nederland deze verduistering.

Noot: Onderstaande tekst is gearchiveerde informatie van de aankondiging voor deze verduistering.

Als bij een totale zonsverduistering de heldere zonneschijf volledig door de maan is afgedekt, wordt de uitgebreide atmosfeer van de zon zichtbaar, de zogeheten corona. En dicht bij de rand van de maan zien we soms een soort rode vlammen uitsteken, de protuberansen. Tezamen met het effect dat zo'n verduistering heeft op je omgeving, maakt dit totale zonsverduisteringen tot de meest indrukwekkende natuurverschijnselen die we kunnen meemaken.

Bij een gedeeltelijke zonsverduistering moeten we dat allemaal missen, maar het blijft indrukwekkend om te zien hoe de maan een grote hap uit de zon neemt. Bij de verduistering van 25 oktober wordt er in Utrecht een hap van maximaal 33% van de zonsdiameter uit de zon genomen. Ten zuiden van Utrecht is dit minder, naar het noorden toe wordt dit meer totdat we hoog in Scandinavië de zon, vlak boven de horizon, voor 67% verduisterd kunnen zien. Ga je nog noordelijker dan vindt de verduistering vóór zonsopkomst plaats - onder de horizon dus. Meer naar het oosten, diep in Rusland en Kazakstan, wordt de zon iets meer dan 80% verduisterd, maar deze verduistering is dus nergens op aarde totaal. De kernschaduw van de maan zwiept langs de aarde, zonder deze te raken.

Het verloop van de gedeeltelijke zonsverduistering van 25 oktober 2022

Het verloop van de gedeeltelijke zonsverduistering in Nederland. De positie van de maan is getekend voor het begin, het maximum en het einde van de eclips. De pijl wijst naar het noorden. (Illustratie: Sterren & Planeten 2022)

Tabel: De gedeeltelijke zonsverduistering van 25 oktober 2022 (Bron: Sterren & Planeten 2022)

Plaats	Begin h m	Maximum h m	Einde h m	Grootte
Amsterdam	11 08	12 04	13 03	33%
Den Bosch	11 09	12 05	13 03	33%
Den Haag	11 08	12 04	13 01	32%
Groningen	11 07	12 06	13 06	37%
Maastricht	11 10	12 06	13 03	32%
Rotterdam	11 08	12 04	13 01	32%
Utrecht	11 08	12 05	13 03	33%

Kijken in Nederland

In principe kun je een gedeeltelijke zonsverduistering prima thuis of op je werk of school bekijken, mits je je ogen goed beschermt. Maar het is ook leuk om voor zo'n eclips een publiekssterrenwacht te bezoeken, wat vanaf deze week gelukkig weer kan. Kijk op dit overzicht van alle Nederlandse publieksterrenwachten om er eentje in jouw omgeving te vinden. Sterrenwachten en verenigingen die zeker meedoen staan op deze pagina van de KNVWS.

Kijk veilig!

Als je naar de zon kijkt, doe dat dan veilig! Gebruik liefst een zogeheten eclipsbril om je ogen te beschermen.

Geen eclipsbril, wat nu?

Geen eclipsbril bij de hand. Niet getreurd: er zijn andere manieren om veilig te kijken. Hier vatten we deze kort samen.

Let op je omgeving

Maar kijk niet alleen door een eclipsbril of telescoop. Let eens op de lichtvlekjes in schaduwen, typisch onder bomen en struiken, of van een rieten hoed of vergiet (moet je dan wel bij de hand hebben). Kleine gaatjes geven normaal ronde lichtvlekjes in de schaduw, maar tijdens de eclips zul je zien dat uit deze vlekjes een hapje genomen wordt.

Online kijken

Deze eclips is ook online te bekijken. Sommige sterrenwachten zorgen voor een live-feed. Google op "live stream eclipse October 2022" of "live stream zonsverduistering oktober 2022" om deze te vinden.