Waarheen?

Wat Nederland betreft is de verduistering van 1999 een nipte misser. De zone waarin de totaliteit zichtbaar is begint bij zonsopgang ten zuiden van Nova Scotia (Canada)op de Atlantische Oceaan. De totaliteit duurt er maximaal slechts 46 seconden. Tegen 11 uur 's ochtends plaatselijke tijd is het uiterste zuidwesten van Engeland aan de beurt. Op de centrale lijn duurt de totaliteit er precies twee minuten. Rond 12.20-12.30 uur zomertijd (MEZT) is ze te zien in Noord-Frankrijk en het uiterste zuidoosten van België en Luxemburg. Daarna trekt de zone door Duitsland, Oostenrijk en Hongarije naar Roemenië. In Roemenië is de totaliteit het langst: 2 minuten en 23 seconden. In het grensgebied met Bulgarije wordt de Zwarte Zee bereikt. Vervolgens loopt de totaliteitszone door het oosten van Turkije, het noorden van Irak, door Iran, het zuiden van Pakistan en tenslotte door het midden van India. De verduistering eindigt bij zonsondergang in de Golf van Bengalen. Daar duurt de totaliteit slechts 42 seconden.

Een zeer lange eclips duurt zes à zeven minuten. In 1991 in Mexico was er zo een. Dat was de eerste totale zonsverduistering die ik heb meegemaakt. Een van de dingen die ik me herinner is dat het voor mijn gevoel zo kort duurde! De verduistering in 1998 in Curaçao (3,5 minuten) leek minstens zo lang. Het duurt altijd te kort, maar blijkbaar lang genoeg... je zou het niet hebben willen missen. De totaliteitsgordel kan meer dan 250 km breed zijn. Dit keer is hij veel smaller: bij zonsopgang in het westen van de Oceaan 61 km, in Roemenië wordt met 112 km het maximum bereikt en tegen zonsondergang aan de oostkant van India nog maar 55 km. Maar de lengte van de gordel is vele duizenden km groot: ze loopt over dichtbevolkte gebieden in Europa en Azië. Vele miljoenen mensen zullen getuige kunnen zijn, óf in hun eigen woonplaats óf door slechts een (klein) eindje te reizen. Kansen genoeg dus.

Als u dichtbij huis de totaliteit wilt ervaren, is het uiterste zuiden van België een mogelijkheid: Bouillon, duur 43 seconden; Florenville 1 min 17 sec; Arlon 57 sec; Virton 1 min 47 sec; Orval 1 min 41 sec. De maximale duur op Belgisch grondgebied wordt gehaald in de kleine plaats Torgny, enkele km ten zuidwesten van Virton: 1 min 58 sec. In Luxemburg is Dudelange de meest geschikte plaats: 1 min 53 sec. In Noord-Frankrijk is Metz met 2 min 13 sec geschikt, evenals Reims met 2 min 1 sec. De zon staat in deze plaatsen tijdens het maximum vrij hoog: circa 52-53 graden. Houd daar rekening mee met het fotograferen. Voor de kans op (on)bewolkt weer: zie het artikel over weer en klimaat. Tijdstippen voor de eclips in Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk en Duitsland vind u hier.

Voor wie absoluut zeker wil zijn de eclips niet te missen, is waarneming vanuit een vliegtuig het enige alternatief, maar bedenk dat de kleine raampjes -- met dubbel glas dat zelden helder is -- het zicht beperken en er is dan niets te merken van verandering in de omgeving (behalve dat het donker wordt) en evenmin van de reacties van dieren en planten, kortom u mist dan een belangrijk deel van de sfeerbepaling tijdens een eclips.

Dus toch maar de gok nemen om beneden te blijven. Als je ondanks alle voorzorg tijdens de totaliteit het zicht op de zon-met-corona door slecht weer moet missen, zul je niettemin ervaren dat het midden op de dag donker wordt (ja misschien wel donkerder dan bij een hemel zonder wolken!) en dat de natuur daar op reageert. Maar jammer blijft het natuurlijk. Overigens, op 21 juni 2001 is er weer een totale eclips te zien: dan in het midden en zuiden van Afrika (Angola, Zambia, Zimbabwe; Mozambique, Madagascar).

Tekst: Mat Drummen. Overgenomen uit Zenit juli/augustus 1998.