Ringvormige en gedeeltelijke zonsverduistering 10 juni 2021

Op 10 juni 2021 was er een ringvormige zonsverduistering te zien in een band die loopt van Canada, over Groenland en het Noordpoolgebied. De maan stond bij deze eclips zo ver van de aarde dat haar schijnbare diameter kleiner was dan die van de zon, waardoor rond de maan nog een ring van zonlicht overbleef. Buiten deze band werd de zon maar gedeeltelijk bedekt. De grootte van deze verduistering viel met ca. 28% in ons land wel wat tegen. Maar het advies was, ga wel kijken want het is altijd weer bijzonder om te zien! Die boodschap bleek overgekomen. Op veel kijklocaties werd het (corina-proof) gezellig druk en ook in de media was er de nodige aandacht voor het verschijnsel.

Foto van de gedeeltelijke zonsverduistering van 10 juni 2021 op projectiescherm van de Merzkijker van Sonnenborgh

Op Sonnenborgh - museum & sterrenwacht was het mogelijk om met diverse witlicht en H-alfa kijkers naar de zon te kijken. De 25 cm Merz lenzentelescoop was voorzien van een projectiescherm waardoor meerdere mensen tegelijk veilig kunnen kijken. (Foto: Edwin Mathlener)

Noot: Onderstaande tekst is gearchiveerde informatie van de aankondiging voor deze verduistering.

Als bij een totale zonsverduistering de heldere zonneschijf volledig door de maan is afgedekt, wordt de uitgebreide atmosfeer van de zon zichtbaar, de zogeheten corona. En dicht bij de rand van de maan zien we soms een soort rode vlammen uitsteken, de protuberansen. Tezamen met het effect dat zo'n verduistering heeft op je omgeving, maakt dit totale zonsverduisteringen tot de meest indrukwekkende natuurverschijnselen die we kunnen meemaken.

Bij een gedeeltelijke zonsverduistering moeten we dat allemaal missen, maar het blijft indrukwekkend om te zien hoe de maan een grote hap uit de zon kan nemen. Bij de verduistering van 10 juni valt voor ons land de grootte van die hap een beetje tegen: in Zuid-Limburg is dit maar 25% en naar het noorden toe loopt dit op tot 31% vanaf de Waddeneilanden. Reis je nog verder naar het noorden, dan kom je in het noorden van Scandinavië op 60%.

Het verloop van de gedeeltelijke zonsverduistering van 10 juni 2021

Het verloop van de gedeeltelijke zonsverduistering in Nederland. De positie van de maan is getekend voor het begin, het maximum en het einde van de eclips. De pijl wijst naar het noorden. (Illustratie: Sterren & Planeten 2021)

Tabel: De gedeeltelijke zonsverduistering van 10 juni 2021 (Bron: Sterren & Planeten 2021)

Plaats	Begin h m s	Maximum h m s	Einde h m s	Grootte
Amsterdam	11 18 16	12 22 51	13 31 15	29%
Den Bosch	11 18 59	12 22 21	13 29 27	27%
Den Haag	11 17 05	12 21 22	13 29 34	29%
Groningen	11 21 38	12 27 08	13 36 04	30%
Maastricht	11 19 48	12 21 32	13 26 53	25%
Rotterdam	11 17 21	12 21 21	13 29 14	28%
Utrecht	11 18 40	12 22 45	13 30 35	28%

Ringvormige zonsverduistering

De ringvormige zonsverduistering is te zien in een band die loopt van de provincie Ontario in Canada, over Groenland en het Noordpoolgebied, naar Oost-Siberië. Zon en maan staan in deze gebieden laag boven de horizon, dus een ringvormige verduistering zal daar een mooi schouwspel opleveren, met een ring van zonlicht dicht bij de horizon. De maximale duur van de ringvormige fase is 3 minuten 51 seconden.

Zichtbaarheidsgebied van de ringvormige zonsverduistering op 10 juni 2021. In het rood: lijnen van gelijke grootte. In het groen: lijnen van gelijke tijdstip van maximale verduistering (in UT) (Illustratie: Sterrengids 2021, Sterren & Planeten 2021, Andreas Dill)

Op reis voor rinvormige eclips?

De ringvormige verduistering is zichtbaar vanuit Canada, maar onder de huidige Covid-situatie is een reis daar naartoe waarschijnlijk niet mogelijk.

Kijken in Nederland

In principe kun je een gedeeltelijke zonsverduistering prima thuis of op je werk of school bekijken, mits je je ogen goed beschermt. Maar het is ook leuk om voor zo'n eclips een publiekssterrenwacht te bezoeken, wat vanaf deze week gelukkig weer kan. Kijk op dit overzicht van alle Nederlandse publieksterrenwachten om er eentje in jouw omgeving te vinden. Sterrenwachten en verenigingen die zeker meedoen staan op deze pagina van de KNVWS.

Wat doet het weer?

Jacob Kuiper, bestuurslid van de KNVWS en in het dagelijks leven meteoroloog bij het KNMI, verzorgt elke dag tot de verduistering een weersverwachting.

Kijk veilig!

Als je naar de zon kijkt, doe dat dan veilig! Gebruik liefst een zogeheten eclipsbril om je ogen te beschermen.

Geen eclipsbril, wat nu?

Geen eclipsbril bij de hand. Niet getreurd: er zijn andere manieren om veilig te kijken. Hier vatten we deze kort samen.

Let op je omgeving

Maar kijk niet alleen door een eclipsbril of telescoop. Let eens op de lichtvlekjes in schaduwen, typisch onder bomen en struiken, of van een rieten hoed of vergiet (moet je dan wel bij de hand hebben). Kleine gaatjes geven normaal ronde lichtvlekjes in de schaduw, maar tijdens de eclips zul je zien dat uit deze vlekjes een hapje genomen wordt.

Online kijken

Deze eclips is ook online te bekijken. Sommige sterrenwachten zorgen voor een live-feed. Google op "live stream eclipse June 2021" of "live stream zonsverduistering juni 2021" om deze te vinden.